زلزله شیروان (1308 خورشیدی)، یادداشت‌های مسافرت خراسان عباس مسعودی
معرفی کتاب زلزله شیروان (1308 خورشیدی)، یادداشت‌های مسافرت خراسان عباس مسعودی
کتاب «زلزله شیروان 1308 خورشیدی»، سلسله یادداشت‌هایی است که مرحوم عباس مسعودی مؤسس و مدیر مسئول روزنامه اطلاعات در سفر خود از «خراسان» نگاشته است. مسعودی این یادداشت ها را طی سفر سی روزه خود در سال 1308 خورشیدی از نقاط مختلف مسیر طهران – مشهد، منطقه زلزله‌زده شیروان، مشهد و مسیر قوچان – درجز و لطف‌آباد کسب نموده و با عنوان‌های گوناگون در روزنامه اطلاعات منتشر کرده است. نویسنده این یادداشت‌ها که خود از روزنامه‌نگاران شاخص و متجدد آن سالها بوده در نوشته‌های خود سعی دارد مشاهداتش را از راه، وسایل نقلیه، شیوه زندگی و شرایط عمرانی و اعتبار اجتماعی از منطقه زلزله‌دیده و شهرهایی که مورد سیاحت قرار گرفت به شکل اجمالی به مخاطبان روزنامه منعکس کند.
نویسنده در سفر خود به تجربه حضور در روستاهای مختلف شیروان و شهرهای سمنان، شیروان، شاهرود، درجز و لطف آباد اشاره کرده و به مقایسه برخی از این شهرها یا روستاها با یکدیگر می پردازد. در میان این نقاط جغرافیایی، روستای گیفان بیشتر مورد توجه و تحسین مسعودی بوده و شهرهای سمنان و قوچان کمتر از بقیه نقاط مورد بررسی قرار گرفته است.
یادداشت‌های مسعودی در مسافرت به خراسان برای بررسی منطقه زلزله‌زده شیروان با توجه به نبود راه شوسه برای آمد و شد، اهمیت دیده نوشته های او را بیش از پیش مشخص می شود. چون فقط او بود که به مناطق مصیبت زده رفت و از نزدیک با آنها گفتگو نمود و عمق فاجعه را با قلم روان و زیبا خود نگاشت تا همگان به آنچه رخداده آگاه یابند.
فهرست مطالب
پیشگفتار
مقدمه
بخش اول: مسیر طهران - مشهد
طهران تا سمنان
وضعیت عمومی شاهرود
ساکنین عباس آباد
وقایع عرض راه اوضاع عمومی سبزوار
خرابی راه شهر نیشابور
قدمگاه و شریف آباد – ملخ خوارگی
بخش دوم: زلزله شیروان
ملاقات از والی خراسان
حضور در جلسه شیر و خورشید مشهد
ورود و حرکت اطبا از قوچان
تلفات از زلزله
عزیمت اطباء
انتظار نقشه جدید شهر
مشاهده وضعیت آوارگان در صحرا
معالجه مجروحین
تسلی از آورگان
ادامه زلزله
شکافهای زمین
معاینه شیروان
جمع‌آوری پست‌های امدادی
مرکز صحیه و شیر و خورشید سرخ
مراجعت میسیون شوروی
خاتمه ساختمان مریضخانه
بازدید قراء جیرستان
تلگراف از شیروان
اطباء اعزامی از مرکز
مریضخانه موقتی در رباط
20 هزار تومان مصارف آذوقه
تقاضای غله و تامین آذوقه
280 نفر قربانی یک قریه
استقبال از پرستاران
فرار رئیس گمرک
تلگراف آقای تقی زاده
بازدید و تعیین خسارات وارده
بازدید قراء خراب
معافیت قراء زلزله دیده از مالیات
ورود هیئت امدادیه
مریضخانه قشون در شیروان
مریضخانه جدید تربت
نقطۀ مهم زلزله
زلزله قوچان زلزله شیروان
خاتمه امور صحی منطقه زلزله
خدمات نوعی اطباء
کمیسیون سیار ساختمان منطقه زلزله
در منطقه زلزله: ملاقات آقای تقی زاده- گزارشات اخیر
راه برای زلزله‌زدگان
ملخ در منطقه زلزله
عملیات دفع ملخ
باز هم ملخ خوارگی
عکس‌های زلزله
بخش سوم: مشهد
موسسات خیریه مشهد
گاردن پارتی در مشهد
مقبره فردوسی
بخش چهارم: از قوچان تا درجز و لطف آباد
درجز (درگز) و لطف آباد
کوه الله اکبر
وضعیت عمومی درجز
حکیم‌باشی!
افیون در منطقه خراسان
راه های خراسان: راپرت رئیس ناحیه 3 طرق
طرق فرعی خراسان
منابع و مآخذ
مولفان
سید مهدی سیدقطبی
منابع
موضوعات
سفرنامه